Osmanlı dizilerindeki kadın temsili ne kadar gerçekçi?

“`html

Osmanlı Kadınlarının Temsili: Tarih ve Televizyon Dizi İlişkisi

Türkiye’de son yıllarda Osmanlı tarihi konulu televizyon dizilerine olan ilgi giderek artmaktadır.

Bu diziler arasında, Osmanlı’nın kuruluşunu işleyen Diriliş Ertuğrul ve Kuruluş Osman; Kanuni Sultan Süleyman döneminde geçen Muhteşem Yüzyıl ve Kösem Sultan; Osmanlı’nın son dönemlerini ele alan Payitaht: Abdülhamid ve Şakir Paşa Ailesi gibi yapımlar dikkat çekmektedir.

Dizilerin izleyicide tarih merakı uyandırdığı biliniyor. Bu bağlamda, dizilerdeki kadın karakterlerin tarihi gerçeklerle ne ölçüde örtüştüğü ise merak konusu.

Televizyon yapımlarında genellikle güçlü, ailelerine bağlı ya da zaman zaman entrikalara başvuran “Osmanlı kadını” tasviri gerçekte nasıl bir boyuta sahipti? İşte bu sorunun yanıtı önemli bir tartışma konusudur.


1890’da bir Türk kadınının portresi (Sebah & Joaillier stüdyosu)

BBC Türkçe ile görüşen tarihçiler, Osmanlı’nın kuruluşundan Cumhuriyet’in ilanına kadar kadınların toplumsal rollerinin ve görünürlüklerinin zamanla değiştiğine dikkat çekiyor.

Kırsal kesimdeki kadınlar, günlük yaşamda aktif roller üstlenirken, şehir hayatındaki kadınların toplumsal görünürlüğü ise yüzyıllar içinde dönüşüme uğramıştır.

Toplumsal cinsiyet konusundaki çalışmalarıyla bilinen Prof. Fatmagül Berktay, erken Osmanlı döneminde ve 19. yüzyılda kadınların siyasette, ekonomide ve sosyal hayatta etkili olduklarını vurguluyor.

Kadınlar savaşçı mıydı?

Akademisyenler Selinay Yılmazer ile Ozan Aşık, Diriliş Ertuğrul dizisinde kadınların tasvirine yönelik bir analizde, bu kadınları “güçlü”, “korkusuz”, “savaşçı” ve “ailesine bağlı” olarak tanımlıyorlar.

Peki, Osmanlı’nın kuruluş dönemlerinde kadınlar gerçekten savaşlara katılıyor, kılıç kullanıyor ve ata biniyor muydu?

Tarihçiler, bu dizilere esin kaynağı olan kadın figürlerinin toplum içindeki rollerinin abartıldığını, ancak bazı gerçeklik paylarının bulunduğunu ifade ediyorlar.

Anadolu Üniversitesi’nden tarihçi Prof. Dr. Haşim Şahin, Osmanlı’nın kuruluşu ve öncesinde kadının önemli bir rolü olduğuna dikkat çekerek, “Erkek neyse, kadın da odur” ifadesini kullanıyor.

Prof. Şahin, bu duruma dair kanıtların Dede Korkut hikâyelerinde açıkça görüldüğünü, ayrıca 13. ve 15. yüzyıl seyyahlarının bu kadınların aktif rollerine ilişkin bilgileri dikkatli bir şekilde aktardığını belirtiyor.

Ancak bu dönemde dizilerdeki gibi savaşçı kadın imgelerine pek rastlanmadığını kaydediyor. Prof. Şahin, kadınların çoğunlukla savunma savaşlarında yer aldığını, ancak kuruluş döneminde daha çok fetih savaşlarının yapıldığını ifade ediyor.

Nilüfer Hatun’un Rolü

Osmanlı’nın ilk dönemlerinde üst sınıftan kadınlar, sosyal ve siyasi hayatın içinde görünürlerdi.

Prof. Şahin, ikinci Osmanlı padişahı Orhan Gazi’nin eşi Nilüfer Hatun ile ilgili olarak, 1330’larda onu bizzat gören İbn Battuta’nın şu sözlerini aktarıyor:

“Gittiğimde Sultan Orhan, Bursa Sultanı’ydı. Sürekli sefere çıkıyordu. İznik’e geldiğimde orada Nilüfer Hatun vardı ve şehri o yönetiyordu.”

Bu bağlamda, Türk tarihinde kadın hükümdar örnekleri de bulunmaktadır; Saltuklu Melikesi Mama Hatun gibi isimler tarihsel kaynaklarda geçmektedir.

Osmanlı Sarayındaki Harem

Yıldırım Bayezid döneminden itibaren Osmanlı’da özgür kadınlarla evlenme geleneği, haremlerle evlenme sistemine dönüşmüştür.

Prof. Şahin, bu değişimin ardından saraydaki kadınların kapalı bir yaşam sürmeye başladığını ve Valide Sultan tarafından yönetilen Harem’in kendine özgü kuralları olduğunu belirtiyor.

Harem hakkında pek çok anlatım bulunsa da, tarihçiler bu kapalı yaşam tarzının doğruluğunun belirlenmesinin zor olduğunu ifade ediyorlar.


1720’lerde haremde kahve içen kadınlar (Jean-Baptiste Vanmour tablosu)

Rumeli Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Burcu Belli, Osmanlı’da, tıpkı dünyanın diğer yerlerinde olduğu gibi, devletle ilgili kayıtların tutulduğunu, bu sebeple kadınlara dair bilgilerin kısıtlı olduğunu belirtiyor.

Aynı zamanda, Osmanlı sarayında hükümdar eşinin, kız kardeşlerinin ve kızlarının siyasette etkin olduğu bilinmektedir

Ek olarak, saray kadınlarının çeşitli hayır işleri ve inşaat projeleriyle de tanındığı vurgulanıyor.

Sakarya köklü camiler ve hayır kurumları gibi yapılar, bu kadınların tarih sahnesinde kendilerini göstermeleri için bir fırsat yaratmıştır.


1720’lerde bir Türk kadını (Jean Baptiste Vanmour tablosu)

Türkiye’deki popüler tarih dizileri genellikle haremdeki kadınları “entrikacı” olarak betimlemektedir.

Dr. Belli, “İmparatorluğun çökmesi kadınların yönetimle ilişkisiyle açıklanır. Hürrem ve Kösem gibi figürler entrikacı olarak adlandırılır, ancak gerçek şu ki kadınlar daima idarenin içindeydiler” şeklinde konuşuyor.

Kösem Sultan’ın, oğlu Sultan İbrahim tarafından saray dışına gönderildiği, ardından tekrar geri döndüğü de hatırlatılıyor.

Batı ile Karşılaştırma

Prof. Berktay, Osmanlı kadınlarının toplumsal hayatta beklenenden daha aktif olduklarını ifade ediyor.

“Batı’dakilerin aksine, Osmanlı’da kadınlar evlendikten sonra da hukuki olarak varlıklarını sürdürüyordu” diyen Berktay, kadınların mülk edinme haklarına sahip olduğunu ve alım satım yapabildiklerini aktarıyor.

Related Posts

BABALAR GÜNÜ MESAJLARI DUYGUSAL VE RESİMLİ 2025 || En güzel, anlamlı, kısa ve öz Babalar Günü mesajları ve sözleri indir! Amcaya, dayıya, abiye, baba adaylarına Babalar Günü mesajı

Babalar Günü mesajları 15 Haziran Pazar gününe özel olarak paylaşılıyor. Her yıl Haziran ayının üçüncü Pazar günü kutlanan Babalar Günü, 2025’te de babalara ve baba figürlerine sevgiyi ifade etmenin en özel anlarından biri olacak. Duygusal, anlamlı, kısa ve öz Babalar Günü mesajları ile amcaya, dayıya, abiye ve baba adaylarına gönderebileceğiniz resimli Babalar Günü mesajları ve sözleri, bu özel günü unutulmaz kılacak. Sosyal medyada paylaşmaya uygun, içten ve etkileyici mesajlarla babanıza ya da sevdiklerinize minnettarlığınızı gösterin. İşte 2025 Babalar Günü için en güzel mesajlar ve sözler 2025!

MSÜ tercih sonuçları ne zaman açıklanacak, açıklandı mı 2025? Milli Savunma Üniversitesi yerleştirme sonuçları nasıl nereden öğrenilir?

MSÜ tercih sonucu sorgulama ekranı için geri sayım devam ediyor. 2025 MSÜ kara, hava, deniz harp okulu yerleştirme sonuçları için gözler PERTEM ekranına çevrildi. 2025 MSÜ tercih sonuçları için geri sayım başladı! Milli Savunma Üniversitesi Askeri Öğrenci Aday Belirleme Sınavı (MSÜ) sonrası tercihlerini tamamlayan binlerce aday, sonuçların açıklanacağı tarihi merakla bekliyor. Kara, Hava, Deniz Harp Okulları ve Astsubay Meslek Yüksekokulları için tercih takvimi, başvuru süreci ve sonuç tarihiyle ilgili yapılacak resmi açıklamalar bekleniyor. Peki, MSÜ tercih sonuçları açıklandı mı, ne zaman açıklanacak?

AUZEF final sınav sonuçları açıklandı mı? AUZEF final sınav sonuçları nereden öğrenilir?

İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (AUZEF) final sınavı oturumları ardından gözler sonuç tarihine çevrildi. Peki, AUZEF final sınav sonuçları açıklandı mı? AUZEF final sınav sonuçları nereden öğrenilir?

LGS NE ZAMAN? 2025 LGS sınavına günler kala uzmanlardan son viraj tüyoları! LGS’de son günler neler yapmalı?

LGS sınav tarihi 2025 için geri sayım başladı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Haziran ayında gerçekleştirilecek Liselere Geçiş Sistemi kapsamındaki merkezi sınavın başvuru işlemleri “e-Okul” üzerinden tamamlandı. Peki, LGS ne zaman yapılacak? 2025 LGS sınavına kaç gün kaldı? İşte, LGS sınavına günler kala uzmanlardan son viraj tüyoları

3 HAZİRAN SÜPER LOTO SONUÇLARI SORGULAMA 2025 (Tıkla hızlı görüntüle) | Sisal Şans Milli Piyango Online canlı Süper Loto çekiliş sonuçları belli oldu: 7 milyon TL’yi aşan ikramiye devretti!

Süper Loto sonuçları sorgulama ekranı 3 Haziran 2025 Milli Piyango Online ile erişime açıldı. Heyecanla beklenen haftanın 1. Süper Loto canlı çekilişi, 3 Haziran 2025 Salı günü Sisal Şans tarafından noter huzurunda gerçekleşti. Milli Piyango TV Youtube kanalından da yayınlanan çekiliş sonrası bu akşamki Süper Loto çekiliş sonuçları ile kazanan numaralar ilan edildi. Şans oyunu meraklılarının takip ettiği Süper Loto çekilişinde, 6 bilen çıkmayınca tam 7 milyon 277 bin 994 TL ikramiye devretti. 5 bilen 10 kişi de 155.857,75 TL kazandı. Süper Loto sonucu sorgulama ekranı millipiyangoonline.com üzerinden tek tıkla ikramiyeler öğrenilebiliyor. Gözler şimdi Süper Loto sonuçları online sorgulama ekranında. Peki, hangi numaralar kazandırdı? İşte, 3 Haziran 2025 Süper Loto online hızlı sonuç sorgulama ekranı ve çekilişle ilgili ayrıntılar.

Zeka oyunları öğrenme sürecine nasıl etki ediyor?

Zekâ oyunları, rubik küpten mangalaya, sudokudan satranca kadar geniş bir yelpazeye sahip. Bu oyunlar bilişsel becerilerin yanında sosyal duygusal öğrenme becerilerini de destekliyor.